Thầy giáo Chu Văn An

Từ vị quan liêm chính

Chu Văn An (1292 - 1370) hiệu là Tiều Ẩn, tên thật là Chu An, tên chữ là Linh Triệt, quê ở làng Quang, thôn Văn, xã Quang Liệt, huyện Thanh Đàm, tỉnh Hà Đông (nay thuộc Thanh Trì, Hà Nội). Ngay từ nhỏ, tuy xuất thân trong một gia đình bình thường nhưng Chu Văn An đã được mẹ là bà Lê Chiêm lo cho ăn học chu đáo. Vốn có lòng hiếu học, coi việc học làm đầu nhưng ông không cầu danh lợi, thú vui lớn nhất của Chu Văn An ngay từ nhỏ là ở nhà đọc sách. Trong Mộc bản sách Ngự chế việt sử tổng vịnh tập, quyển 4, mặt khắc 3 có ghi chép về cuộc đời và sự nghiệp của ông: “Chu An tính cương trực, thanh cảnh, giữ tiết khắc khổ thanh tu, không cầu danh lợi hiển đạt. Ở nhà đọc sách, học nghiệp tinh thâm, thuần túy…". 

 Ðến người thầy giáo mẫu mực

Nổi tiếng là vị quan thanh liêm, Chu Văn An còn nổi danh là người thầy giáo mẫu mực, yêu thương học trò. Về phương pháp dạy học, Chu Văn An có một phong cách đặc biệt hấp dẫn, khiến cho học trò phải kính nể, tôn phục. Ngoài việc giảng dạy kiến thức, thầy Chu còn chú trọng rèn luyện cho học trò về đạo lý sống và nhân cách làm người. Một trong những nguyên tắc cốt yếu để cảm hóa học trò của thầy Chu Văn An chính là: muốn dạy bảo trò tốt thì thầy phải nghiêm, phải luôn là tấm gương đạo đức cho học trò. Những môn sinh do thầy đào tạo, dù làm quan to hay vinh hiển đến mức độ nào cũng luôn dành cho thầy sự tôn kính và lễ độ. Trong số môn đệ của thầy có nhiều người thành đạt, thi đỗ ra làm quan to trong triều như Phạm Sư Mạnh, Lê Quát khi về thăm thầy vẫn khép nép giữ gìn. Họ cứ thụp lạy ở bên giường, hễ được thầy nói chuyện một chút thì vui mừng lắm. Người nào làm gì lầm lỗi trái ý thì thầy quở trách, có khi quát mắng đuổi ra. Chính sự nghiêm nghị, tư cách thanh cao và học vấn sâu rộng đã làm cho tiếng tăm của thầy Chu ngày càng lan xa, học trò đến theo học càng nhiều và có đủ các loại.

Đền thờ thầy giáo Chu Văn An tại Chí Linh

Đền thờ Chu Văn An, nơi thờ phụng người thầy giáo với tấm gương mẫu mực về tâm đức sáng ngời, tọa lạc trên núi Phượng Hoàng thuộc phường Văn An, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương. 

Đền thờ thầy giáo Chu Văn An trên núi Phượng Hoàng

Khu di tích danh thắng Phượng Hoàng – nơi thầy Chu Văn An về ở ẩn và dạy học, trải qua các triều đại được trùng tu, tôn tạo, xây dựng gồm nhiều hạng mục công trình nhưng qua thời gian và chiến tranh tàn phá đều bị hư hại. Từ năm 1997, chính quyền tỉnh Hải Dương bắt đầu từng bước khai quật khảo cổ và trùng tu tôn tạo, xây mới. Hiện nay, khu di tích tưởng niệm gồm 3 khu chính là Đền thờ, Lăng mộ thầy Chu Văn An và Điện Lưu Quang - nơi thầy Chu Văn An dạy học thuở xưa.

Toàn bộ công trình được trùng tu xây dựng đồng bộ, kiên cố theo đúng lối kiến trúc cổ. Bước lên hơn 100 bậc đá là ngôi đền thờ thầy giáo Chu Văn An. Đền thờ gồm tiền tế và hậu cung, có kiến trúc chồng diêm hai tầng tám mái.